Ballada francuska– Kunsztowna forma poetycka wywodząca się ze średniowiecznej Francji. Składa się z trzech strof ośmio- lub dziesięciowersowych zakończonych refrenem, czyli powtarzającym się ostatnim wersem i czwartej, o długości najczęściej połowy strofy, zwanej „envoi” czyli „przesłanie” zaczynająca się najczęściej od słowa „książę”. Wzięło się to stąd, że ballada była formą uprawianą na średniowiecznych dworach, typową dla turniejów poetyckich gdzie poeta zwracał się na koniec utworu do księcia-sędziego. Podejmowano w niej różnorodną tematykę, miłosną, religijną, satyryczną, patriotyczną. Charakterystyczne dla tego gatunku poetyckiego jest powtarzanie niezmiennie przez całą jego długość tych samych rymów, w przypadku krótszej wersji trzech, w przypadku dłuższej czterech przy czym rym zasadniczy powtarza się w każdej wersji czternaście razy.
Najbardziej znane ballady francuskie pisali w średniowieczu François Villon (patrz „Wielki Testament”), Charles d’Orleans i Christine de Pisan. Potem forma ta zanikła by odżyć w romantyzmie. Wtedy pisał je między innymi Paul Verlaine i Algernon Charles Swinburne. W Polsce tą formę podjął Antonii Lange w „Balladach pijackich” które stanowiły inspirację do napisania „Herbaty”.

pobierz pdf

Herbata
Ballada francuska

Witaj naparze złoty z chińskich liści,
Kuszący w białej, sewrskiej porcelanie!
W par twych zapachów wonnej, lekkiej kiści
Czuję coś, czegom pojąć nie jest w stanie.
Gdy tylko zmysłów rozpocznie głaskanie
Smaków twych czara, cudownie bogata,
Budzi ku tobie wieczyste oddanie.
Nie masz nic w świecie jak dobra herbata!

Z dawna jej znają niezmierne korzyści
Ci, co w Pekinie swe mają mieszkanie.
W niej mają natchnień zdrój chińscy artyści,
Z niej mędrcy wiedzy czerpali poznanie.
Od czasów kiedy jej ziół zaparzanie
Jak sztuka wielka krąży wokół świata,
Świat cały łączy cudowne doznanie.
Nie masz nic w świecie jak dobra herbata!

Z zmęczenia umysł twój prędko oczyści,
Czy zmrok zapada, czy słońca świtanie.
Dzięki niej każde marzenie się ziści.
Herbata przerwie twe rzewne szlochanie,
Smutek zamieni w radosne śpiewanie,
Jak mgiełka złota do umysłu wlata,
Pieści twe zmysły, rozbudza kochanie.
Nie masz nic w świecie jak dobra herbata!

Envoi
Posłuchaj Książę co głosi przesłanie:
Cygara, wino mężczyzn z sobą brata,
Ona płcie obie. Przyznajże mój panie!
Nie masz nic w świecie jak dobra herbata!